De Teervlekkentrilzwam in Boswachterij Hardenberg

Teervlekkentrilzwam (Exidia pithya)
Hardenberg Staatsbos 2015 - 2017
21-11-2017, G.J.A. Kremer

Eenvoudig gezegd is de Teervlekkentrilzwam een “zwarte trilzwam” die op naaldhout, voornamelijk op dode spar groeit. De Teervlekkentrilzwam is zijn bestaan dan ook begonnen als een variëteit van de Zwarte Trilzwam (Exidia plana). De verschillen met de Zwarte Trilzwam zijn minimaal. Het belangrijkste verschil is de waardplant: de Zwarte Trilzwam en de Eikentrilzwam (Exidia truncata) komen op loofhout. Verder blijft de Teervlekkentrilzwam platter, waardoor hij bij opdrogen als een zwarte teervlek op het hout achterblijft. Ook het aantal wratjes/puntjes is in aantal bij de Teervlekkentrilzwam minder of lager uitgegroeid. (Eikentrilzwam heeft meer een stoppelbaard aan één zijde).

De Teervlekkentrilzwam is een soort die in 2009 voor het eerst op Waarneming.nl in ingevoerd. Mijn eerste kwam ik tegen op 9-11-2014 en werd in het rood vermeld op Waarneming.nl, ik trots. In 2015 kon ik weer trots wezen op de zelfde dode Spar weer vruchtlichamen. De Teervlekkentrilzwam is na mijn gevoel meer teerachtig/geelachtig/bruin is.

Eind 2016 op twee andere dode sparren meer dan 30 stuks aangetroffen. Dus "zeldzaam is misschien met een paar jaar verleden tijd" was mijn gedachte.

Begin 2017 begon mijn nieuwsgierigheid te groeien en besloot ik het (hele) bos te bezoeken en zoveel mogelijke dode sparren te controleren op aanwezigheid van deze trilzwammen. Het was in de maanden Januari/februari heel nat geweest en de storm had in 2016 ook behoorlijk huis gehouden over Nederland. Mogelijk heeft de schade aan sparrenopstanden door houtkap en stormen ermee te maken dat de Teervlekkentrilzwam in Nederland oprukt. Vaak blijven bij houtkap of storm de stammen/hout liggen. Ook als het droog is in de bossen komen deze trilzwammen moeilijk uit het hout omdat, zo maar te zeggen, ze waterminnende zwammen zijn.

Vlekken… Deze zitten op kleine takken met diameter van +/_ 3 tot 5 cm. Gedroogd of nog niet als vruchtlichaam ontwikkeld: 146 stuks, deze zijn niet op Waarneming.nl ingevoerd. Als de dode Spar zijn barst verliest neemt de stam (het gladde hout) niet zo gemakkelijk regenwater op zodat de “schimmel” geen “voedsel” meer krijgt en de mycelium/ schimmeldraden “de vruchten” zich niet kunnen ontwikkelen. Dit is mijn mening.

Hier volgt nu de Tabel van mijn bevindingen in het voorjaar 2017. Staatsbos Hardenberg: Gele route, Rode route, Blauwe route. De Witte is geen route. Bijna alle dood liggende Sparren met kruin en barst bekeken.
Gele cirkels: 5 Sparren. Boom 1 – 18 stuks Boom 2 – 13 stuks Boom 3 – 15 stuks Boom 4 – 136 stuks Boom 5 - 31 stuks. Totaal 213 zwammen
Rode cirkels: 4 Sparren Boom 1 – 20 stuks Boom 2 – 54 stuks Boom 3 – 4 stuks Boom 4 – 2 stuks Totaal 80 zwammen
Blauwe cirkel: 4 Sparren Boom 1 – 1 stuks Boom 2 – 5 stuks Boom 3 – 2 stuks Boom 4 – 70 stuks Totaal 78 zwammen
Witte cirkel: 4 Sparren Boom 1 – 43 stuks Boom 2 – 35 stuks Boom 3 – 106 stuks Boom 4 – 4 stuks Totaal 188 zwammen

Dus op deze locaties met 17 dode Sparren totaal 559 stuks.

Telling najaar 2017: 10 Sparren gecontroleerd in de 4 gebieden.
Gele cirkel: Boom 1 - 17st. Witte cirkel: Boom 1 - 7st. Boom 2 - 4 st. Totaal 28 stuks.

559 (voorjaarstelling) + 28 (najaarstelling) = 587 stuks Teervlekkentrilzwammen.

Heel veel dood hout “Sparren” is weggehaald door Staatsbosbeheer, ze zijn nu bezig met houtwinning “houtoogst” in het blauw/wit gebied.